رژیم درمانی
۱. از یکنواختی رژیم خسته شدهام، آیا میتوان آن را تغییر داد؟
برنامة غذایی شما آزاد میباشد و صرفاً کالری مورد نیاز شما برای کاهش وزن طراحی شده و لذا برنامة شما با انتخاب و سلیقة خودتان است.
۲. هر بار که به متخصص یا کارشناس تغذیه مراجعه میکنم، در یک برگة حاوی دستورات تکراری، به مقدار چند قاشق برنج و چند کف دست نان اشاره میشود که برای من خستهکننده است، آیا حتماً باید این دستورات را رعایت کنم؟ این کار برای من اصلاً امکانپذیر نیست.
دقت کنید، فرد مبتلا به اضافهوزن و چاقی مبتلا به یک بیماری شده است و درمان این بیماری کاهش وزن میباشد. کاهش وزن به روش علمی در مراحل اولیه صرفاً به شکل یک رژیم غذایی با محدودیت کالری دریافتی است. بهعبارتدیگر، لازم است مقدار غذای دریافتی از نیاز روزانة شما کمتر باشد تا بدن مجبور به استفاده از منابع ذخیرة خود که همان چربیها است شود که در این صورت کاهش وزن واقعی اتفاق میافتد.
یادآور میشود رژیم غذایی، از نظر نوع، با سلیقه و انتخاب خودتان میباشد و صرفاً باید مقدار محاسبهشده را در نظر داشته باشید. برای ساده کردن برنامه میتوان در نظر گرفت که شما در مصرف سبزیها، میوهجات و لبنیات کمچرب در حد معمول آزاد هستید. صرفاً محدودیت برنامه شما در مقدار برنج، نان (کربوهیدرات) و روغن میباشد، که اگر مقدار آن را به خاطر بسپارید نیازی به مرور هر روزة برنامه نیست و لذا خاطر ذهنی شما نیز بدینوسیله مکدر نمیگردد.
دارو درمانی
۳. اطرافیان و حتی یک شاگرد داروخانه مرتب به من میگویند که این داروها ضرر دارد، چهکار کنم، آیا میتوانم داروها را قطع کنم؟
برای درمان چاقی از دارو استفاده میشود که پزشک بر اساس شواهد علمی ناچار به این کار است. بدون دارو درمان چاقی با شکست مواجه شده و فرد رژیم را ترک مینماید. داروهایی که پزشک برای شما تجویز مینماید، تأیید سازمان غذا و داروی ایالات متحده را داشته و در مورد مصرف آنها نگرانی وجود ندارد. نگرانی اصلی در حقیقت وقتی است که از داروهای غیرمجاز و غیرعلمی که عمدتاً از طریق ماهواره و اینترنت تبلیغ میشوند، استفاده شود.
۴. من خیلی اعتقادی به داروی شیمیایی ندارم و همسرم نیز موافق با دریافت دارو برای کاهش وزن نیست، لذا آیا امکان آن هست تا بدون دارو وزن کم کنم؟
نباید فراموش کرد که چاقی بر اساس شواهد علمی اخیر، بیماری است و برای درمان هر بیماری لازم است پزشک متخصص و مجرب برنامة درمانی را طراحی نماید. در این برنامة درمانی لازم است افراد غیرمتخصص در این رشته بهخصوص عوام پرهیز کنند، چرا که دخالتهای بدون شواهد علمی و تخصص مربوطه موجب صدمات زیادی به فرد میشود. همانطور که در برنامة درمانی یک عمل جراحی چشم یا زانو افراد غیرمتخصص هیچ دخالتی نمیکنند.
اما در اینجا یک نکتة اساسی وجود دارد و آن این است که، هر نوع درمان پزشکی باید با رضایت بیمار باشد. در صورتیکه شما راضی نباشید پزشک از این درمان صرفنظر میکند، اما عواقب کاهش موفقیت یا عدم موفقیت با بیمار است. یقیناً زمانی که دارو ضرورت داشته و شما مصرف نکنید موفقیت کم و شما پس از مدتی ناامید و برنامه را رها میکنید. همچنین عدم استفاده از داروی کاهش اشتها نیز موجب شکنجة روحی و احساس تنفر از برنامة غذایی و شکست رژیم ارائهشده میگردد.
۵. من اشتهای زیادی دارم و از طرفی دوست ندارم دارو مصرف کنم. آیا میتوان بدون داروی کاهش اشتها وزن کم کرد؟
این کار امکانپذیر میباشد اما کمی سخت است. یک مثال ساده این موضوع را روشن میکند، اگر شما دچار یک بریدگی انگشت دست با شیشه شده باشید، بهنحویکه بریدگی آن نیاز به چند بخیه داشته باشد، در این صورت آیا شما به پزشک بیان میکنید که بدون داروی شیمیائی بیحسکننده (لیدوکائین) انگشت شما را بخیه بزند؟ اگر چنین کاری انجام شود و شما هم تحمل کنید صرفاً یک شکنجه خواهد بود. در مراحل برنامة درمانی کاهش وزن شما نیز چنانچه شدت چاقی به حدی بود که دارو تجویز شد، بدون واهمه آن را مصرف نمایید. پزشک صرفاً مجاز به تجویز داروهای تأییدشده توسط سازمان غذا و داروی آمریکا است (FDA) و نگرانی واقعی صرفاً وقتی است که داروهای غیرمجاز (تأیید نشده) که از طریق اینترنت و ماهواره و... به فروش میرسند، مصرف شود.
۶. یکی از دوستانم که شاگرد داروخانه است، گفت که چرا پزشکتان برای شما مولتیویتامین ننوشته، چون داروی ونوستات (اورلیتات یا زنوور یا زنولیپ یا زنیکال) ویتامینهای بدن را دفع میکند، در بروشور دارو نیز این موضوع نوشته شده است. حالا باید چهکار کنم؟
داروی ونوستات صرفاً مانع از جذب حدود سی درصد از چربیهای میل شدة غذا و لذا منجر به دفع آنها گشته که از این طریق، کمی از ویتامینهای محلول در چربی نیز دفع میشود. در اینجا چند نکته وجود دارد: الف- هفتاد درصد چربی غذا و ویتامینهای آن جذب میشوند. ب- شما در همة وعدهها ونوستات نمیخورید. ج- و از همه مهمتر اینکه ویتامینهای محلول در چربی مثل A, D, E, K در بدن ذخیرة طولانیمدت دارند و تحت تأثیر داروی ونوستات بهصورت کوتاهمدت نیستند. برای همین در بعضی کتب منبع مصرف مولتیویتامین را به یک سال بعد از شروع ونوستات موکول کردهاند.
۷. با مصرف داروی ونوستات، مایع زرد و گاهی مایل به قرمز از پشت سر (مدفوع) دفع میشود که شبیه خون است و نظافت و تمیز کردن آن قسمت برای من مشکل شده است. چه راهحلی وجود دارد؟
این در حقیقت دفع چربی است که عارضه دارو است و خواستة پزشک. نگران نباشید. پیشنهاد میشود قبل از شستشوی محل ابتدا با دستمالکاغذی اطراف مقعد را تمیز و خشک نموده و در نهایت شستشو را انجام دهید تا از پخش چربی به اطراف و تغییر رنگ لباسزیر جلوگیری شود. یک نکته نباید فراموش شود و آن اینکه وقتی دفع چربی از پشت سر زیاد است، به مفهوم آن است که غذای شما حاوی چربی بسیار فراوانی بوده که کمی از دفع آن این مقدار چربی را روی سنگ توالت نشان میدهد. اگر رژیمتان را کمچربتر کنید، دفع کمتر شده و در این صورت دفع چربی حتی بهصورت نهفته صورت میپذیرد. برخی غذاها که باعث تشدید این وضعیت میشوند، مانند سس مایونز، سالاد الویه، کوبیده، چیپس، سیبزمینی سرخکرده، پیتزا، برگرها، کتلت، خوراک سوسیس، کلهپاچه، تهدیگ چرب، کره، خامه، و خورشتهای با گوشت گوسفند پرچرب میباشند.
۸. با مصرف ونوستات دچار دفع خودبهخودی (غیر اختیاری) قطرات مدفوع (چربی) از پشت سر میشوم، راهحل آن چیست؟
دفع خودبهخودی نشاندهندة رژیم پرچرب غذایی میباشد که لازم است سریعاً کمچرب شود. در حال حاضر لازم است موقتاً دارو را قطع و پس از شروع یک رژیم کمچرب، مجدداً از سه روز آینده آن را شروع نمایید.
۹. پس از مراجعه به پزشک برای من داروئی به نام بوپروپیون(Bupropion or Wellban) تجویز شده است، دارو را به یکی از نزدیکان که پزشک است نشان دادم و ایشان ضمن احترام به پزشک متخصص همکار، گفتند این داروی اعصاب است و این را مصرف نکن. حالا من دچار نگرانی شدهام که چرا برای من اشتباهاً داروی اعصاب تجویز شده است؟
این دارو در سال 2014 پس از سیر تحقیقات طولانی و گسترده نهایتاً توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) بهعنوان یکی از داروهای کاهش اشتها تأیید شده است. یقیناً پزشک شما ملاحظات ضرورت و یا عدم ضرورت مصرف آن را برای شما در نظر گرفته و با توجه به مضرات مهلک چاقی، عوارض احتمالی دارو قابل پذیرش میباشد. بهتر است به برنامة درمانی و تجویز طراحیشده اطمینان داشته و صرفاً از متخصص مربوطه کمک بگیرید. رشتة پزشکی در سالهای اخیر پیشرفت فراوانی داشته و به صدها فوق تخصص گسترش یافته است، بهیقین، امکان اظهارنظر برای یک همکار در یک رشتة دیگر که حدوداً بین 25 تا 40 سال برای رسیدن به آن زمان طی شده میسر نمیباشد و این کار در مجامع علمی پسندیده نبوده و معمولاً انجام نمیشود.
۱۰. پس از مراجعه به پزشک برای من دارویی به نام توپیرامات (Topiramat) تجویز شده است، دارو را به یکی از نزدیکان که پزشک است نشان دادم و ایشان ضمن احترام به پزشک متخصص همکار گفتند این داروی اعصاب است و این را مصرف نکن. حالا من دچار نگرانی شدهام که چرا برای من اشتباهاً داروی اعصاب تجویز شده است؟
این دارو ابتدائاً برای کنترل تشنج کودکان به کار میرفت. در پزشکی، هم از اثر مستقیم دارو و هم از عوارض دارو برای مقاصد درمانی استفاده میکنیم. مثلاً آسپرین بچه برای تب کودکان مورد استفاده قرار میگیرد، اما بعدها مشخص شد که خونروی را نیز طولانی نموده و مانع از بند آمدن آن میشود؛ لذا پزشک از این عارضه برای پیشگیری از ایجاد لخته و درنتیجه سکتههای قلبی در افراد با سابقة بیماری قلبی استفاده میکند. به همین ترتیب، این دارو نیز در سال 2013 پس از سیر تحقیقات طولانی و گسترده، نهایتاً توسط سازمان غذای و داروی آمریکا (FDA) بهعنوان یکی از داروهای کاهش اشتها تأیید شده است. یقیناً پزشک شما ملاحظات ضرورت و یا عدم ضرورت مصرف آن را برای شما در نظر گرفته و با توجه به مضرات مهلک چاقی، عوارض احتمالی دارو قابل پذیرش میباشد. بهتر است به برنامه درمانی و تجویز طراحیشده اطمینان داشته و صرفاً از متخصص مربوطه کمک بگیرید. رشتة پزشکی در سالهای اخیر پیشرفت فراوانی داشته و به صدها فوق تخصص گسترشیافته است، بهیقین، امکان اظهارنظر برای یک همکار در یک رشتة دیگر که حدوداً بین 25 تا 40 سال برای رسیدن به آن زمان طی شده میسر نمیباشد و این کار در مجامع علمی پسندیده نبوده و معمولاً انجام نمیشود.
۱۱. من، دخترم را که لاغری شدیدی داشت برای درمان به نزد پزشک متخصص تغذیه بردم که متوجه شدم داروی هورمونی مجسترول برای وی تجویز شده، بهطوریکه از وقتی این دارو را مصرف میکند، عادت ماهیانه دخترم به تأخیر افتاده و این موضوع موجب نگرانی و حتی عصبانیت پدرش شده است. با خانمهای فامیل و همسایه، در مجلس روز گذشته صحبت کردم و همه من را سرزنش کردند که چرا داروی هورمونی به این دختر دادی؟ حالا باید چهکار کنم؟
دقت کنید که لاغری شدید بیماری نگرانکنندهای است و تحقیقات نشان داده که مرگومیر را افزایش میدهد. این بیماری در سادهترین حالت، باعث بینظمی عادت ماهیانه، یا عادت ماهیانه بدون تخمکگذاری و یا حتی قطع آن شده و لذا عقیمی بالقوه را به دنبال دارد. در این موارد ضرورتاً پزشک برای پیشگیری از عوارض مذکور مجبور است از داروهای مجاز و تأیید شده استفاده نماید. یکی از این داروها مجستورل میباشد و البته عوارض آن، تأخیر در شروع سیکل یا قطع موقتی آن میباشد که این امر، نگرانکننده نیست و پس از قطع دارو، مجدداً پس از چند روز تا یک هفته شروع میشود. بنابراین این عرضه، موقتی است و پزشک شما از آن آگاه است. در صوت لکه بینی با پزشکتان مشورت نموده و یا در صورت لکه بینی شدید به پزشک زنان مراجعه و از مصرف این دارو پزشک را مطلع نمایید.
۱۲. من، دخترم را که لاغری شدیدی داشت برای درمان به نزد پزشک متخصص تغذیه بردم اما متوجه شدم داروی هورمونی مجسترول برای وی تجویز شده است. به بروشور دارو نگاه کردم که در آن نوشته شده بود این دارو برای بیماران سرطانی مورد استفاده قرار میگیرد. تعجب میکنم دختر من که سرطان ندارد، پس چرا برای وی این داروی خطرناک تجویز شده است؟
لاغری شدید بیماری نگرانکنندهای است و تحقیقات نشان داده که مرگومیر را افزایش میدهد. این بیماری در سادهترین حالت خود باعث بینظمی عادت ماهیانه، یا عادت ماهیانه بدون تخمکگذاری و یا حتی قطع آن شده و لذا عقیمی بالقوه را به دنبال دارد. در این موارد پزشک برای پیشگیری از عوارض مذکور الزاما از داروهای مجاز و تأیید شده استفاده مینماید. یکی از این داروها مجسترول میباشد. در علم پزشکی و در لاغری و بیاشتهایی ناشی از سرطان (کاشکسی) نیز این دارو با مقدار بالا مورد استفاده قرار میگیرد. بنابراین این دارو برای موارد کموزنی و بیاشتهایی تجویز میشود که سرطان نیز یکی از موارد آن است و لذا جای نگرانی نیست. مانند استامینوفن که برای تب معمولی و یا تب ناشی از سرطان استفاده میشود.